Porady dotyczące dbania o stopy dla osób chorych na cukrzycę
Spis treści
Wprowadzenie
Cukrzyca to choroba na całe życie, która może prowadzić do problemów ze stopami. Niektóre z tych problemów mogą się pojawić, ponieważ nerwy i naczynia krwionośne doprowadzające krew do stóp są uszkodzone. Może to mieć wpływ na:
- czucie w stopach (tzw. neuropatia obwodowa)
- krążenie w stopach (tzw. choroba naczyń obwodowych lub niedokrwienie).
Te zmiany mogą następować bardzo stopniowo i możesz ich nie zauważyć. Dlatego konieczne jest chodzenie na coroczne kontrole stóp. Podczas wizyty kontrolnej będzie można ustalić, czy ryzyko powstania wrzodu na stopie jest u Ciebie niskie, średnie czy wysokie. Następnie należy się stosować do podanych poniżej porad, w zależności od stopnia ryzyka.
Niskie ryzyko
Jeśli podczas Twojej wizyty kontrolnej stwierdzono, że nie doszło do uszkodzenia nerwu lub naczynia krwionośnego, wtedy ryzyko powstania wrzodów na stopach z powodu Twojej cukrzycy jest aktualnie niskie.
Utrzymywanie swojej cukrzycy, poziomu cholesterolu oraz ciśnienia krwi pod kontrolą, oraz coroczna kontrola stóp, której dokona przeszkolony specjalista, pomogą zmniejszyć ryzyko powstania wrzodu.
Jeśli palisz papierosy, zdecydowanie radzimy rzucić palenie, ponieważ ma ono wpływ na Twoje krążenie.
Ponieważ Twoje stopy są w dobrym stanie, być może nie będzie konieczne regularne leczenie stóp przez podiatrę (podologa).
Jeśli będziesz się stosować do prostych porad podanych poniżej, powinieneś być w stanie samodzielnie dbać o swoje stopy, chyba że pojawi się jakiś konkretny problem.
Codziennie sprawdzaj stan swoich stóp
Należy codziennie sprawdzać stan swoich stóp, szukając wszelkich pęcherzy, ran, bólu i oznak infekcji, takich jak opuchlizna, ciepło lub zaczerwienienie.
Codziennie myj swoje stopy
Należy codziennie myć swoje stopy ciepłą wodą i delikatnym mydłem. Należy je dokładnie opłukać i delikatnie wysuszyć, zwłaszcza pomiędzy palcami. Nie należy moczyć stóp, ponieważ może to uszkodzić skórę.
Codziennie nawilżaj swoje stopy
Jeśli masz suchą skórę, trzeba codziennie nakładać na nią krem nawilżający, unikając obszarów pomiędzy palcami.
Paznokcie u stóp
Należy regularnie obcinać lub opiłowywać swoje paznokcie u stóp, wzdłuż zaokrąglenia na końcu palca stopy. Korzystaj z pilnika, aby upewnić się, że nie ma żadnych ostrych krawędzi, które mogłyby skaleczyć palec obok. Nie obcinaj bocznych krawędzi paznokci, może to stworzyć „ostry klin” paznokcia, co może doprowadzić do wrośniętego paznokcia.
Skarpetki, pończochy i rajstopy
Należy codziennie zmieniać swoje skarpetki, pończochy lub rajstopy. Nie powinny mieć one grubych szwów, a górna część nie powinna być elastyczna.
Unikaj chodzenia na boso
Jeśli chodzisz na boso, ryzykujesz zranienie stóp poprzez uderzanie się w palce lub stawanie na ostrych przedmiotach, co może uszkodzić skórę.
Sprawdź swoje buty
Sprawdź podeszwy swoich butów zanim je założysz, aby się upewnić, że żaden ostry przedmiot, na przykład szpilka, gwóźdź lub kawałek szkła, nie przebił podeszwy. Włóż także dłoń do każdego buta, aby sprawdzić, czy nie wpadły do nich jakieś małe przedmioty, na przykład małe kamyki.
Źle dopasowane buty
Źle dopasowane buty to powszechna przyczyna podrażnienia lub uszkodzeń stóp. Osoba, która dokonała kontroli Twoich stóp, będzie w stanie udzielić Ci porad na temat butów, które nosisz oraz zakupu nowej pary butów.
Drobne skaleczenia i pęcherze
Jeśli podczas sprawdzania stanu swoich stóp zauważysz jakieś drobne pęknięcia skóry, skaleczenia lub pęcherze, należy je zabandażować sterylnym bandażem i codziennie je sprawdzać. Nie przebijaj pęcherzy. Jeśli problem nie zniknie w ciągu kilku dni, lub jeśli zauważysz jakieś objawy infekcji (opuchlizna, ciepło, zaczerwienienie lub ból) skontaktuj się ze swoim wydziałem podiatrii lub lekarzem rodzinnym.
Leki na odciski bez recepty
Nie korzystaj z leków na odciski bez recepty. Nie są one polecane osobom chorym na cukrzycę, ponieważ mogą uszkodzić skórę, co może doprowadzić do problemów.
Jeśli zauważysz jakieś problemy ze swoimi stopami, skontaktuj się ze swoim lokalnym wydziałem podiatrii lub lekarzem rodzinnym i poproś o porady.
Średnie ryzyko
Ryzyko powstania wrzodów na Twoich stopach zostanie uznane za średnie, jeśli podczas wizyty kontrolnej okaże się, że wystąpił u Ciebie co najmniej jeden z podanych poniżej czynników ryzyka:
- Częściowa utrata czucia w stopach.
- Zmniejszone krążenie krwi w stopach.
- Stwardniała skóra na stopach.
- Zmienił się kształt Twojej stopy.
- Masz problemy z widzeniem.
- Nie jesteś w stanie samodzielnie dbać o swoje stopy.
Utrzymywanie swojej cukrzycy, poziomu cholesterolu oraz ciśnienia krwi pod kontrolą, oraz coroczna kontrola stóp, której dokona przeszkolony specjalista, pomogą zmniejszyć ryzyko pojawienia się dalszych problemów z Twoimi stopami.
Jeśli palisz papierosy, zdecydowanie radzimy rzucić palenie, ponieważ ma ono wpływ na Twoje krążenie.
Ponieważ ryzyko powstania wrzodów na Twoich stopach jest średnie, będziesz musiał bardziej o nie dbać. Być może konieczne będzie leczenie stóp przez specjalistę, lekarza podiatrę lub osobę przeszkoloną w leczeniu chorób stóp.
Jeśli będziesz się stosować do porad podanych poniżej, pomoże Ci to w dbaniu o swoje stopy pomiędzy wizytami u swojego podiatry oraz powinno zmniejszyć szansę pojawienia się dalszych problemów w przyszłości.
Codziennie sprawdzaj stan swoich stóp
Należy codziennie sprawdzać stan swoich stóp, szukając wszelkich pęcherzy, ran, bólu i oznak infekcji, takich jak opuchlizna, ciepło lub zaczerwienienie.
Codziennie myj swoje stopy
Należy codziennie myć swoje stopy ciepłą wodą i delikatnym mydłem. Należy je dokładnie opłukać i delikatnie wysuszyć, zwłaszcza pomiędzy palcami. Nie należy moczyć stóp, ponieważ może to uszkodzić skórę. Z powodu cukrzycy, możesz nie być w stanie właściwie odczuwać ciepła i zimna. Należy sprawdzić temperaturę wody łokciem, albo poprosić kogoś innego, aby sprawdził dla Ciebie temperaturę wody.
Codziennie nawilżaj swoje stopy
Jeśli masz suchą skórę, trzeba codziennie nakładać na nią krem nawilżający, unikając obszarów pomiędzy palcami.
Paznokcie u stóp
Należy regularnie obcinać lub opiłowywać swoje paznokcie u stóp, wzdłuż zaokrąglenia na końcu palca stopy. Korzystaj z pilnika, aby upewnić się, że nie ma żadnych ostrych krawędzi, które mogłyby skaleczyć palec obok. Nie obcinaj bocznych krawędzi paznokci, może to stworzyć „ostry klin” paznokcia, co może doprowadzić do wrośniętego paznokcia.
Skarpetki, pończochy i rajstopy
Należy codziennie zmieniać swoje skarpetki, pończochy lub rajstopy. Nie powinny mieć one grubych szwów, a górna część nie powinna być elastyczna.
Unikaj chodzenia na boso
Jeśli chodzisz na boso, ryzykujesz zranienie stóp poprzez uderzanie się w palce lub stawanie na ostrych przedmiotach, co może uszkodzić skórę.
Sprawdź swoje buty
Sprawdź podeszwy swoich butów zanim je założysz, aby się upewnić, że żaden ostry przedmiot, na przykład szpilka, gwóźdź lub kawałek szkła, nie przebił podeszwy. Włóż także dłoń do każdego buta, aby sprawdzić, czy nie wpadły do nich jakieś małe przedmioty, na przykład małe kamyki.
Źle dopasowane buty
Źle dopasowane buty to powszechna przyczyna podrażnienia lub uszkodzeń stóp. Osoba, która dokonała kontroli Twoich stóp, będzie w stanie udzielić Ci porad na temat butów, które nosisz oraz zakupu nowej pary butów.
Drobne skaleczenia i pęcherze
Jeśli podczas sprawdzania stanu swoich stóp zauważysz jakieś drobne pęknięcia skóry, skaleczenia lub pęcherze, należy je zabandażować sterylnym bandażem. Nie przebijaj pęcherzy. Skontaktuj się natychmiast ze swoim wydziałem podiatrii lub lekarzem rodzinnym.
Leki na odciski bez recepty
Nie korzystaj z leków na odciski bez recepty. Nie są one polecane osobom chorym na cukrzycę, ponieważ mogą uszkodzić skórę, co może doprowadzić do problemów.
Stwardniała skóra i odciski
Nie próbuj usuwać stwardniałej skóry lub odcisków samodzielnie. Otrzymasz leczenie i porady od Twojego podiatry, gdy będzie to konieczne.
Unikaj wysokich lub niskich temperatur
Jeśli masz zimne stopy, noś skarpetki. Nigdy nie siedź ze stopami przy źródle ciepła, aby je ogrzać. Zanim położysz się do łóżka, usuń z niego termofory czy poduszki rozgrzewające.
Jeśli zauważysz jakieś problemy ze swoimi stopami, natychmiast skontaktuj się ze swoim lokalnym wydziałem podiatrii lub lekarzem rodzinnym i poproś o porady.
Wysokie ryzyko
Ryzyko powstania wrzodów na Twoich stopach zostanie uznane za wysokie, jeśli podczas wizyty kontrolnej okaże się, że wystąpił u Ciebie co najmniej jeden z podanych poniżej czynników ryzyka:
- Częściowa utrata czucia w stopach.
- Zmniejszone krążenie krwi w stopach.
- Stwardniała skóra na stopach.
- Zmienił się kształt Twoich stóp.
- Masz problemy z widzeniem.
- Nie jesteś w stanie samodzielnie dbać o swoje stopy.
- Miałeś/-aś w przeszłości wrzody.
- Jesteś osobą po amputacji.
Utrzymywanie swojej cukrzycy, poziomu cholesterolu oraz ciśnienia krwi pod kontrolą pomogą w radzeniu sobie z tymi problemami.
Jeśli palisz papierosy, zdecydowanie radzimy rzucić palenie, ponieważ ma ono wpływ na Twoje krążenie.
Ponieważ ryzyko powstania wrzodów na Twoich stopach jest wysokie, będziesz musiał bardziej o nie dbać. Konieczne będzie regularne leczenie stóp przez podiatrę. Jeśli będziesz się stosować do porad podanych poniżej, pomoże Ci to w dbaniu o swoje stopy pomiędzy wizytami u swojego podiatry oraz powinno zmniejszyć szansę pojawienia się dalszych problemów w przyszłości.
Codziennie sprawdzaj stan swoich stóp
Należy codziennie sprawdzać stan swoich stóp, szukając wszelkich pęcherzy, ran, bólu i oznak infekcji, takich jak opuchlizna, ciepło lub zaczerwienienie. Jeśli nie jesteś w stanie robić tego samodzielnie, poproś o pomoc swojego partnera/ partnerkę lub opiekuna.
Codziennie myj swoje stopy
Należy codziennie myć swoje stopy ciepłą wodą i delikatnym mydłem. Należy je dokładnie opłukać i delikatnie wysuszyć, zwłaszcza pomiędzy palcami. Nie należy moczyć stóp, ponieważ może to uszkodzić skórę. Z powodu cukrzycy, możesz nie być w stanie właściwie odczuwać ciepła i zimna. Należy sprawdzić temperaturę wody łokciem, albo poprosić kogoś innego, aby sprawdził dla Ciebie temperaturę wody.
Codziennie nawilżaj swoje stopy
Jeśli masz suchą skórę, trzeba codziennie nakładać na nią krem nawilżający, unikając obszarów pomiędzy palcami.
Paznokcie u stóp
Nie obcinaj swoich paznokci u stóp, chyba że podiatra powie, że można to robić.
Skarpetki, pończochy i rajstopy
Należy codziennie zmieniać swoje skarpetki, pończochy lub rajstopy. Nie powinny mieć one grubych szwów, a górna część nie powinna być elastyczna.
Unikaj chodzenia na boso
Jeśli chodzisz na boso, ryzykujesz zranienie stóp poprzez uderzanie się w palce lub stawanie na ostrych przedmiotach, co może uszkodzić skórę.
Sprawdź swoje buty
Sprawdź podeszwy swoich butów zanim je założysz, aby się upewnić, że żaden ostry przedmiot, na przykład szpilka, gwóźdź lub kawałek szkła, nie przebił podeszwy. Włóż także dłoń do każdego buta, aby sprawdzić, czy nie wpadły do nich jakieś małe przedmioty, na przykład małe kamyki.
Źle dopasowane buty
Źle dopasowane buty to powszechna przyczyna podrażnienia lub uszkodzeń stóp. Osoba, która dokonała kontroli Twoich stóp, będzie w stanie udzielić Ci porad na temat butów, które nosisz oraz zakupu nowej pary butów.
Buty ortopedyczne na receptę
Jeśli otrzymasz takie buty, zostały one zrobione zgodnie z receptą lekarza. Należy stosować się do instrukcji przekazanych przez podiatrę lub ortotyka (osobę, która zrobiła te buty). Należy nosić tylko te buty. Buty zazwyczaj zostaną przepisane razem z wkładkami. Wkładki są ważną częścią tych butów, powinno się je wyjmować z butów tylko jeśli Twój ortotyk lub podiatra to doradzi. Osoba, która zrobiła buty będzie je naprawiać lub dostosowywać, tak aby upewnić się, że są zgodne z Twoją receptą.
Drobne skaleczenia i pęcherze
Jeśli podczas sprawdzania stanu swoich stóp zauważysz jakieś drobne pęknięcia skóry, skaleczenia lub pęcherze, należy je zabandażować sterylnym bandażem. Nie przebijaj pęcherzy. Skontaktuj się natychmiast ze swoim wydziałem podiatrii lub lekarzem rodzinnym. Jeśli klinika i przychodnia są zamknięte, a problem nie zniknie w ciągu jednego dnia, udaj się na pogotowie w swoim lokalnym szpitalu.
Stwardniała skóra i odciski
Nie próbuj usuwać stwardniałej skóry lub odcisków samodzielnie. Otrzymasz leczenie i porady od Twojego podiatry, gdy będzie to konieczne.
Leki na odciski bez recepty
Nie korzystaj z leków na odciski bez recepty. Nie są one polecane osobom chorym na cukrzycę, ponieważ mogą uszkodzić skórę, co może doprowadzić do powstania wrzodów.
Unikaj wysokich lub niskich temperatur
Jeśli masz zimne stopy, noś skarpetki. Nigdy nie siedź ze stopami przy źródle ciepła, aby je ogrzać. Zanim położysz się do łóżka, usuń z niego termofory czy poduszki rozgrzewające.
Problemy z wrzodami w przeszłości
Jeśli miałeś/-aś już kiedyś wrzód, lub jesteś po amputacji, ryzyko powstania u Ciebie kolejnych wrzodów jest wysokie. Jeśli będziesz dobrze dbać o stopy, z pomocą podiatry, zmniejszysz ryzyko wystąpienia dalszych problemów.
Jeśli zauważysz jakieś problemy ze swoimi stopami, natychmiast skontaktuj się ze swoim lokalnym wydziałem podiatrii lub lekarzem rodzinnym i poproś o porady. Jeśli klinika i przychodnia są zamknięte, udaj się na pogotowie w swoim lokalnym szpitalu. Pamiętaj, że wszelkie opóźnienia w otrzymaniu porad lub leczenia, gdy masz problemy, mogą doprowadzić do poważniejszych problemów.
Przydatne źródła informacji
Akademia Podiatrii oferuje nową aplikację na telefon dla osób żyjących z cukrzycą, która promuje świadomość tego, czego powinno się oczekiwać na swojej corocznej wizycie kontrolnej. Aplikacja stosuje się do wskazówek NICE (National Institute for Health and Care Excellence – Krajowy Instytut Najwyższej Jakości Medycyny i Opieki) i SIGN (Scottish Intercollegiate Guidelines Network – Szkocka Sieć Wskazówek Międzyuczelnianych).
