Monitorowanie poziomu glukozy we krwi i poziomy docelowe HbA1c

Spis treści

• Testowanie poziomu glukozy we krwi
• Poziomy docelowe glukozy we krwi
• HbA1c
• Dlaczego mam badać poziom glukozy w mojej krwi?
• W jaki sposób mam kontrolować mój poziom glukozy we krwi?
• Co mam robić jeśli mój poziom glukozy we krwi jest wysoki?
• Co mam robić jeśli mój poziom glukozy we krwi jest niski?
• Kiedy mam testować mój poziom glukozy we krwi?
• Jak wykonać test
• Przydatne źródła informacji

Testowanie poziomu glukozy we krwi

Kontrolowanie poziomu glukozy we krwi jest bardzo ważne dla osób chorych na cukrzycę. Jeśli regularnie sprawdzasz swój poziom glukozy we krwi (korzystając z glukometru, aby dokonać pomiaru cukru z palca), to jesteś w stanie zauważyć, w jaki sposób zmiany w Twoim stylu życia mają wpływ na Twój poziom glukozy we krwi, co pomaga Ci w zachowaniu kontroli nad cukrzycą. Wysoki poziom glukozy we krwi zwiększa u Ciebie ryzyko zachorowania na inne schorzenia takie jak choroby serca, nerek i oczu, uszkodzenia nerwów, udar i kiepskie krążenie.

Normalny zakres poziomu glukozy we krwi dla osób, które nie chorują na cukrzycę to 3,5–5,5 mmol/L (milimol na litr) przed posiłkami i poniżej 8 mmol/L dwie godziny po posiłku. Im bliżej do „normy” jest poziom glukozy we krwi, tym lepiej.

Samodzielne monitorowanie (poprzez testowanie cukru w domu z palca przy pomocy glukometru) jest najbardziej odpowiednie dla:

• osób z cukrzycą typu 1
• osób z cukrzycą typu 2, które korzystają z insuliny, lub innych leków podawanych w zastrzyku
• kobiet w ciąży, które mają cukrzycę typu 1, typu 2 lub ciążową

Monitorowanie poziomu glukozy we krwi nie jest wymagane w przypadku następujących osób:

Wiele osób chorujących na cukrzycę typu 2, zwłaszcza te osoby, które kontrolują swoją cukrzycę poprzez dietę, lub które biorą pewne tabletki (takie jak metformina, pioglitazon lub leki, których nazwy kończą się na –gliptyna) NIE muszą sprawdzać swojego poziomu glukozy we krwi, ponieważ nie grozi im niski poziom cukru we krwi (hipoglikemia) a glukozę lepiej jest monitorować poprzez regularne badania HbA1c. Badanie HbA1C to badanie krwi robione w klinice, zazwyczaj mniej więcej co 6 miesięcy.

Monitorowanie poziomu glukozy we krwi jest czasami wymagane w przypadku następujących osób:

W przypadku osób chorujących na cukrzycę typu 2, które biorą tabletki, które mogą doprowadzić do niskiego poziomu glukozy we krwi (np. gliklazyd, glipizyd (pochodna sulfonylomocznika) i repaglinid (regulujący poziom glukozy po posiłku)), może być konieczne okresowe badanie poziomu glukozy we krwi, zwłaszcza jeśli pojawią się jakieś objawy niskiego poziomu glukozy we krwi (hipoglikemii), gdy hipoglikemia często się pojawia, aby upewnić się, że możesz bezpiecznie prowadzić samochód, lub podczas choroby, gdy poziom glukozy może się zmieniać w nieprzewidywalny sposób.

Monitorowanie poziomu glukozy może pomóc niektórym osobom w zrozumieniu tego, jaki wpływ mają pewne posiłki i czynności na ich poziom glukozy.

Skontaktuj się ze swoim zespołem opieki nad chorym na cukrzycę aby otrzymać porady na temat glukometrów, z których możesz korzystać w domu.

Poziomy docelowe glukozy we krwi

Poziom glukozy we krwi sprawdza się poprzez pomiar cukru z palca, korzystając z glukometru. Poziomy docelowe są różne dla różnych osób, należy ustalić swój własny poziom docelowy ze swoim zespołem opieki nad chorym na cukrzycę. Zakresy poziomów docelowych glukozy we krwi podane w tabeli 1 poniżej (na podstawie krajowych wskazówek) są tylko szacunkowe.

Tabela 1: Zakresy poziomów docelowych glukozy we krwi

* Krajowy Instytut Najwyższej Jakości Medycyny i Opieki (ang. National Institute of Clinical Excellence - NICE) 2015 r.

** Rada Specjalistów Służby Zdrowia - Cukrzyca w Wielkiej Brytanii (ang. Diabetes UK Council of Health Care Professionals) 2015 r.

Dlaczego mam badać poziom glukozy w mojej krwi?

Badania krwi to najlepszy sposób na kontrolowanie Twojej cukrzycy, ponieważ udzielają Ci informacji na temat tego, co się dzieje w Twoim organizmie w danym momencie. Mogą pomóc ustalić czy grozi Ci epizod hipoglikemii (niedocukrzenie) czy epizod hiperglikemii (przecukrzenie). Nigdy nie należy zmieniać żadnych leków długoterminowych, które się bierze, w reakcji na jeden wysoki lub niski odczyt. Należy najpierw spróbować zauważyć, czy jest jakiś wzorzec tych odczytów, zanim dokona się zmian, poza tym zawsze trzeba najpierw porozmawiać ze swoim zespołem opieki nad chorym na cukrzycę

W jaki sposób mam kontrolować mój poziom glukozy we krwi?

Swój poziom glukozy we krwi powinno się kontrolować poprzez utrzymywanie odpowiedniej równowagi pomiędzy jedzeniem, ćwiczeniami fizycznymi i lekami.

• Zdrowo się odżywiaj.
• Regularnie uprawiaj ćwiczenia fizyczne.
• Bierz swoje leki na cukrzycę zgodnie z zaleceniami.
• Bądź świadomy tego, jak te leki działają w Twoim organizmie.

Co mam robić jeśli mój poziom glukozy we krwi jest wysoki?

Jeśli Twój poziom glukozy we krwi jest konsekwentnie powyżej poziomu docelowego ustalonego przez Twój zespół opieki nad chorym na cukrzycę, ryzyko wystąpienia u Ciebie problemów ze zdrowiem jest wyższe.

Być może konieczna jest zmiana leków lub wprowadzenie zmian w Twojej diecie lub stylu życia, aby uniknąć hiperglikemii. Skontaktuj się ze swoim zespołem opieki nad chorym na cukrzycę, który udzieli Ci porad, jeśli Twój poziom glukozy we krwi jest często powyżej poziomu docelowego. (dodatkowe informacje można znaleźć tutaj)

Co mam robić jeśli mój poziom glukozy we krwi jest niski?

Jeśli Twój poziom glukozy we krwi jest poniżej 4 mmol/L, grozi Ci hipoglikemia. Być może konieczna jest zmiana leków lub wprowadzenie zmian w Twojej diecie lub stylu życia, aby uniknąć hipoglikemii.

Skontaktuj się ze swoim zespołem opieki nad chorym na cukrzycę, który udzieli Ci porad, jeśli Twój poziom glukozy we krwi jest często poniżej 4,0–4,5 mmol/L.

Kiedy mam testować mój poziom glukozy we krwi?

Lekarz lub pielęgniarka specjalistka od cukrzycy omówią z Tobą to, czy musisz testować swój poziom glukozy we krwi w domu, a jeśli tak, to jak często należy to robić. Udzielą Ci oni odpowiednich porad na podstawie Twoich indywidualnych potrzeb. Poniżej przedstawiamy pewne ogólne wskazówki.

Jeśli leczysz swoją cukrzycę insuliną, zostaniesz poproszony/-a o testowanie swojego poziomu glukozy we krwi bardziej regularnie. Jeśli wyniki są w ustalonym zakresie docelowym, wtedy być może będzie można rzadziej testować swój poziom glukozy we krwi.

Jeśli Twój poziom glukozy we krwi nie mieści się w Twoim ustalonym zakresie docelowym, być może będzie trzeba dostosować Twoją insulinę.

Jeśli korzystasz z metody intensywnej insulinoterapii (basal-bolus) (czyli jeśli codziennie dostosowujesz dawkę szybkodziałającej insuliny do swoich potrzeb w oparciu o swoją dietę i poziom aktywności), wtedy Twój lekarz lub pielęgniarka mogą Cię poprosić o częstsze sprawdzanie Twojego poziomu glukozy we krwi. Jeśli korzystasz z tej metody, należy monitorować swój poziom glukozy we krwi przed posiłkami, przed pójściem spać, zanim będziesz prowadzić samochód i czasami w środku nocy, aby można było ocenić Twoje zapotrzebowanie na insulinę w nocy.

Jeśli bierzesz mieszankę insuliny dwa razy dziennie, wtedy początkowo należy testować swój poziom glukozy we krwi cztery razy dziennie (raz przed każdym posiłkiem i ponownie przed pójściem spać). Dzięki temu Twój lekarz lub pielęgniarka będą w stanie ocenić, jaka jest najlepsza dla Ciebie dawka insuliny. Częstotliwość testowania może zostać zmniejszona do codziennego testu przed śniadaniem i przed kolacją, lub takie testy na zmianę z testami przed lunchem i przed pójściem spać.

Kiedy należy częściej testować swój poziom glukozy we krwi?

Po zmianie leków

Po wszelkiej zmianie leków należy częściej testować swój poziom glukozy we krwi, aby upewnić się, że jest pod kontrolą. Twój lekarz lub pielęgniarka omówią to z Tobą podczas Twojej wizyty.

Choroba

Twój poziom glukozy we krwi może się zmienić w wyniku choroby. Jeśli tak będzie, wtedy należy go częściej testować, mniej więcej co dwie do czterech godzin, zwłaszcza jeśli bierzesz insulinę. Być może trzeba będzie zmienić Twoje leczenie. Omów „wskazówki, do których należy się stosować podczas choroby” ze swoim zespołem opieki nad chorym na cukrzycę – sprawdź część Przydatne źródła informacji na dole strony.

Terapia sterydami 

Jeśli przyjmujesz sterydy, należy częściej testować swój poziom glukozy we krwi. Sterydy mogą zwiększać poziom glukozy we krwi. Być może trzeba będzie zmienić Twoje leczenie.

Przed zajściem w ciążę i podczas ciąży

Jeśli jesteś w ciąży lub próbujesz zajść w ciążę, należy częściej testować swój poziom glukozy we krwi. Dobrze jest mieć poziom glukozy w krwi w granicach 4–6 mmol/L przed i podczas ciąży. Skontaktuj się ze swoim zespołem opieki nad chorym na cukrzycę, który udzieli Ci porad, jeśli planujesz ciążę, oraz zaraz po zajściu w ciążę.

Jak wykonać test

Obejrzyj poniższe nagranie, pokazujące jak wykonuje się test:

• Umyj ręce w ciepłej wodzie.
• Nakłuj boczną stronę opuszki palca (to mniej boli).
• Masuj palec od dołu do góry, jeśli jest to konieczne.
• Umieść kropelkę krwi na pasku testowym. Musisz dokładnie stosować się do instrukcji podanych na opakowaniu, zawsze sprawdzaj termin ważności.
• Sprawdź wynik wizualnie lub glukometrem.
• Glukometr powinien być czysty i należy o niego dbać zgodnie z poniższymi instrukcjami.
• Zapisz wynik w swoim dzienniczku.

Jak mogę dbać o mój glukometr?

• Dostaniesz instrukcję obsługi z każdym glukometrem. Należy ją przeczytać i dokładnie stosować się do zawartych w niej informacji.
• Producenci mają zazwyczaj infolinie, można do nich zadzwonić i poprosić o porady przez telefon.
• Nie zapomnij wypełnić karty gwarancyjnej i odesłać jej do firmy.
• Ważne jest regularne sprawdzanie jakości swojego glukometru. Możesz kupić w tym celu roztwór kontrolny.

Skąd mam wziąć moje paski i lancety?

Twój lekarz rodzinny będzie w stanie wystawić receptę na wszystko, czego potrzebujesz, aby korzystać ze swojego glukometru.

Utrzymaj kontrolę

Regularne testowanie swojego poziomu glukozy we krwi to pewny sposób na dowiedzenie się, co się dzieje w Twoim organizmie, tak abyś to Ty kontrolował/-a swoją cukrzycę, a nie ona Ciebie. Dodatkowe informacje można znaleźć w poradniku organizacji Diabetes UK na temat monitorowania swojego poziomu glukozy we krwi.

HbA1c

Podczas wizyty kontrolnej dla osoby chorej na cukrzycę, zostanie pobrana próbka krwi w celu przeprowadzenia testu HbA1C (hemoglobina A1c). Jest to najważniejszy sposób na monitorowanie poziomu glukozy w przypadku osób, które nie monitorują poziomu glukozy w domu. Dzięki temu wiesz, jaki był Twój średni poziom glukozy we krwi przez ostatnie trzy miesiące. Docelowe zakresy (na podstawie krajowych wskazówek) są podane w tabeli 2 poniżej. Są dowody na to, że jeśli możesz osiągnąć te poziomy, wtedy zmniejszysz swoje ryzyko długoterminowych powikłań naczyniowych.

Tabela 2: Docelowe zakresy poziomu HbA1c

Dodatkowe informacje na temat HbA1C można znaleźć tutaj.

Przydatne źródła informacji

Informacje na temat „wskazówek, do których należy się stosować podczas choroby” dla osób chorych na cukrzycę typu 1, można znaleźć tutaj.
Informacje na temat „wskazówek, do których należy się stosować podczas choroby” dla osób chorych na cukrzycę typu 2, można znaleźć tutaj.